İşitme Kaybı Nedir ve Türleri Nelerdir?

İşitme kaybı, sesin kulağa ulaşma ya da beyine iletilme sürecindeki bir aksaklık nedeniyle oluşur. Her işitme kaybı aynı değildir. Doğru tanı, doğru çözümün ilk adımıdır.

Kulağımız üç parçadan oluşmaktadır. Kulak kepçesinden kulak zarına kadar olan kısım dış kulak, kulak zarından iç kulak (koklea, salyangoz) kadar olan kısım orta kulak, kokleanın bulunduğu bölüm ise iç kulak olarak adlandırılır.

Dış kulak ve orta kulakta oluşan sorunlar iletim tipi işitme kaybına neden olurken, iç kulak ve iç kulak sinirindeki hasarlar sensörinöral işitme kaybına neden olur. Bu anatomik alanlarda aynı anda sorun yaşanırsa bunun sonucunda mikst tip işitme kaybı meydana gelir.  

Odyoloji alanında işitme kayıplarını üç ana başlıkta incelenmektedir:

1. İletim Tipi İşitme Kaybı

Bu tür kayıpta sorun, sesin dış kulaktan orta kulağa iletilmesi sürecindedir. Ses iç kulağa ulaşamaz ya da zayıflayarak ulaşır.

Nedenleri

• Dış kulak yolunda kulak kiri birikmesi (buşon)
• Kulak zarı delinmesi
• Akıntılı orta kulak iltihabı (otitis media)
• Östaki borusu disfonksiyonu
• Kemikçik (ossiküler) hareket bozuklukları

Belirtiler

• Duyulan ses sanki uzaktan geliyormuş gibi hissedilir
• Kendi sesiniz yankılanıyor gibi gelir
• Kulak tıkanıklığı hissi oluşur

Tedavi

İletim tipi kayıpların çoğu tıbbi ya da cerrahi yollarla tedavi edilebilir. Ancak bazı kalıcı durumlarda iletim destekli işitme cihazları önerilir.

2. Sensörinöral Tip İşitme Kaybı

Sensörinöral işitme kaybı (SNİK), iç kulak (koklea) ya da işitme siniri (n. vestibulocochlearis) kaynaklı bir işitme kaybı türüdür. En yaygın işitme kaybı çeşididir ve genellikle kalıcıdır.

İç kulağımızda tüylü hücreler adı verilenin görevi gelen sesi analiz ederek beyne hazır şekilde iletmektir. SNİK’te, ses dalgaları dış ve orta kulaktan sorunsuz şekilde geçip iç kulağa ulaşsa da, sesin beyne iletilmesinde görevli hücrelerde hasar vardır. Yani ses kulağa gelir, ancak beyin o sesi net bir şekilde algılayamaz. Bazen problem hücrelerde olmasa da hücrelerin iletişim kurduğu işitme sinirinde de ortaya çıkabilir.

Sensörinöral işitme kaybının başlıca nedenleri şunlardır:

• Yaşa bağlı işitme kaybı (Presbikuzi)
  • 50 yaş ve sonrasında sık görülür.
• Gürültüye maruz kalma
  • Uzun süre yüksek sese maruz kalmak iç kulaktaki hücrelere zarar verir.
• Genetik yatkınlık
  • Ailede işitme kaybı öyküsü olan bireylerde daha sık rastlanır.
• Kulağa zarar veren ilaçlar
  • Bazı antibiyotikler ve kemoterapi ilaçları iç kulağa toksik etki yapabilir.
• Hastalıklar
  • Menenjit, kabakulak, diyabet gibi sistemik hastalıklar işitmeyi etkileyebilir.
• Travmalar
  • Kafa travmaları ya da iç kulakta sıvı dengesini bozan durumlar.
• Hamilelik veya doğum sonrasındaki enfeksiyonlar
  • Özellikle TORCH grubu virüsler yenidoğanlarda sensörinöral işitme kaybına neden olabilir

Belirtileri Nelerdir?

• İnsanların söylediklerini duymakta değil, anlamakta zorlanmak
• Özellikle kalabalık ortamlarda konuşmaları ayırt edememek
• Televizyonu çevreye göre daha yüksek sesle izlemek istemek
• Sık sık “Ne dediniz?” diye sormak
• Zil, kuş sesi gibi bazı ince sesleri fark edememek

Tedavi

• Genellikle kalıcı bir işitme kaybı türü olan SNİK için en etkili tedavi yöntemi işitme cihazlarıdır. İşitme cihazlarının erken sağlanması ve düzenli şekilde kullanımı ile hastanın yaşam kalitesi yükselir ve sesleri daha rahat duymaya başlar. İleri ve çok ileri kayıplarda cihazdan yarar sağlanamadığında ise işitsel implant cerrahisi önerilebilir.

3. Mikst Tip işitme kaybı

Bu türde hem iletim hem de sensörinöral bileşen vardır. Yani kulakta hem mekanik iletimde hem de sinirsel düzeyde bozulma bulunur. Genellike zaten ileitm tipi veya sensörinöralctip işitme kaybına sahip olan bir bireyde ikinci ek bir kayıp daha meydana gelir

Örneğin, uzun süreli orta kulak iltihabına bağlı işitme kaybı olan bir kişide, yaşla birlikte iç kulakta da bir kayıp gelişebilir. Veya yaşlanmaya bağlı sensörinöral işitme kaybı olan bir bireyde orta kulak kemikçiklerinde kireçlenme oluşabilir. 

Tedavi

Tedavi planı kişiye özeldir. Önce iletim problemi çoğunlukla medikal veya cerrahi yolla çözülür, ardından kalan sensörinöral kısım için işitme cihazı önerilir.